Nga Gjergj KOLA
Në historinë e futbollit shkodran ka shumë emra të cilët kanë lënë gjurmë. Dikush si sportist, të tjerë si trajnerë, por ka edhe prej atyre që kanë spikatur në të dy këto pozicione dhe njëri nga më të spikaturit është padyshim Rifat Rusi. Po ndalemi sot tek ky personazh i njohur sepse kjo ditë përkon me 104 vjetorin e lindjes dhe gazeta “Shkodra Sport” jua risjell lexuesve të saj duke menduar se është momenti më i mirë për ta kujtuar atë.
Rifat Rusi ka lindur në Shkodër më 4 dhjetor 1920. Mësimet e fillores dhe të mesmes i kryen në qytetin e lindjes ndërsa studimet e larta në Tiranë, pranë Insitutit të Lartë të Edukimit Fizik, profili futboll. Jetën futbollistike, si çdo I ri, e ka filluar në sheshet e lagjes, në shoqnitë e improvizuara të asaj kohe, si “Bishtuku”, me punëtorët e fabrikës “Taraboshi”, ku bënin pjesë edhe Bimo Fakja, Dul Dragovoja etj. Ka qenë anëtar I ekipit të Gjimnazit të Shkodrës, raporton www.shkodrasport.com
Për herë të parë është inkuadruar në ekipin e Vllaznisë në ndeshjen e zhvilluar në Tuz në vitin 1942 dhe ku fituan me rezultatin 4-0. Pastaj në vitin 1943, luajti sërish në një ndeshje miqësore me Tiranën.
Mbas Çlirimit, ka marrë pjesë me Vllazninë në turneun e zhvilluar në Kosovë në vitin 1945, në qytetet Prishtinë, Prizren e Gjakovë. Të gjitha ndeshjet shkodranët i fituan pa pësuar asnjë gol. Në korrik 1945, me Vllazninë është aktivizuar në ndeshjet miqësore me Cetinën, ndeshje në të cilën pësoi frakturë e luksacion në të dy klavikulat.
Pas plot 6 muajsh, më 13 shkurt 1946, në një ndeshje miqësore me Partizanin, në minutat e para të saj pëson një tjetër frakturë, këtë herë në këmbën e djathtë, tibie e peron. Mbas këtij moment të rëndë, ka lënë karrierën si futbollist dhe I është përkushtuar përgatitjes si trajner. Mbas fitores së Kampionatit Ballkanik në tetor të vitit 1946, nën drejtimin e trajnerit jugosllav Broçiç, Federata Shqiptare e Futbollit organizoi të parin kurs trajnerësh në Tiranë.
Kanë qenë vetëm pesë ish- futbollistë nga Shkodra, Tirana e Korça, pjesmarrës në të. Pas kësaj, Rifati ka kaluar në organet drejtuese të fiskulturës në rreth deri në vitin 1949 kur përsëri është thirrur në Tiranë në kursin e trajnerëve të drejtuar nga sovjetiku Boris Apuhtin e më vonë me sovjetikun tjetër Lukshinov dhe hungarezin Miklosh Vadash. Në vitin 1950 ka kaluar në shërbimin ushtarak duke qenë trajner I Brigadës Bregdetare, një ndër repartet më të njohura në ushtri. Nga ky repart dolën mbrojtësi I njohur I 17 Nëntorit Bedri Stërmasi, lojtari e trajneri I Flamurtarit Petrit Arapi etj. Me kthimin nga ushtria, është emëruar inspektor pranë klubit Vllaznia dhe mbas një viti, e emërojnë trajner I ekipit “Dinamo” e Shkodrës.
Ekipi I Dinamos konkurronte në kategorinë e dytë dhe në ndeshjen finale me Gjirokastrën në vitin 1954, fitoi me rezultatin 2-1 duke fituar të drejtën të kalonte në kategorinë e parë. Konkurrimi I Dinamos së Shkodrës në kampionatin e kategorisë së parë në kampionatin e vitit 1955 ka qenë shumë dinjitoz sepse ndër 16 ekipet pjesmarrëse, zuri vendin e katërt në renditje pas Partizanit, Dinamos së Tiranës dhe 17 Nëntorit. Dinamo e Shkodrës e zhvilloi edhe një ndeshje ndërkombëtare me Dozhën e Budapestit, ndeshje që përfundoi në barazim 0-0. Kur Dinamo e Shkodrës po krijonte fizionominë e saj si ekip futbolli modern, Federata Shqiptare e Futbollit e shkrin ekipin dhe si rrjedhojë u bë bashkimi me Punën e Shkodrës duke rikrijuar sërish Vllazninë, raporton shkodrasport.com
Konkurrimi I ekipeve të bashkuara tashmë nuk ishte dinjitoz sepse bashkimi I tyre ishte I padëshirueshëm nga palët dhe për rrjedhojë shumë lojtarë u larguan. Për këtë arsye, Vllaznia në fund të sezonit ra në kategorinë e dytë. Drejtimin e ekipit e mori Isuf Pelingu mbasi kishte kaluar një formim profesional në Hungari. Në këtë periudhë Rifat Rusi ka drejtuar rezervat e Vllaznisë për t’u rikthyer sërish tek ekipi I parë në kampionatin e vitit 1958 ngaqë drejtuesit e klubit e shkarkuan Pelingun për mungesë rezultatesh (4 ndeshje- 0 pikë).
Me mobilizimin e të gjithë futbollistëve, Vllaznia mbeti në kategorinë e parë. Po në vitin 1958, i është besuar drejtimi I ekipi Besa e Kavajës për një muaj stërvitje në qytetin e Shkodrës para ndeshjes me Dinamon e Berlinit, ndeshje që përfundoi 0-0. Po këtë vit, bashkë me veteranët Muc Koxhja dhe Latif Alibali, Rusi mori drejtimin e ekipit. Më vonë, drejtimi I ekipit iu besua Tonin Krajës ndërsa ai kaloi tek ekipi I të rinjve ku bënin pjesë Medin Zhega, Menduh Dedja, Selman Cukali, Vullnet Ademi etj. Në finalen e kampionatit me Dinamon e Tiranës, zunë vendin e dytë. Deri në vitin 1964 ka drejtuar të rinjtë dhe rezervat. Me ardhjen e trajnerit Skënder Jareci në krye të Vllaznisë, u ngarkua të bashkëpunojë me të.
Në sajë të punës së shëndoshë, plot autoritet e aftësi profesionale të zhvilluar, kryesisht nga Jareci, u arrit më në fund që Vllaznia të dilte nga amullia. Puna e mirë me Muhamet Dibrën dhe Xhelal Jukën me moshat, krijoi një kontigjent futbollistësh të rinj dhe atye iu dha shansi që Vllaznia të mos ngelesh si hije në futbollin shqiptarpor ta kthente në lavidën e viteve të shkuara dhe të arrinte të rivalizonte për tituj. Pikërisht në sezonin 1964-65, shkodranët fituan për herë të parë Kupën e Republikës dhe pati renditje të mirë edhe në kampionat.
Në vitin 1966 Rifat Rusi ka bashkëpunuar me trajnerin Xhevdet Shaqiri që mori drejtimin e Vllaznisë dhe ka vazhduar kështu deri në vitin 1970. Në këtë periudhë ekipi u konsolidua edhe më shumë, pati rezultate gjithnjë në rritje duke zënë vazhdimisht vende të nderuara në klasifikim. Në ndeshjet ndërkombëtare miqësore por edhe ato për Kupën Ballkanike, Vllaznia arriti të bënte figurë të mirë, raporton shkodrasport.com.
Në vitin 1970, me dëshirën e tij, Rifat Rusi ka kërkuar të lihet I lirë për arsye të qënies si shef katedre në Insitutin e Lartë Pedagogjik të Shkodrës dhe për disa arsye personale, kryesisht për ruajtjen e personalitetit të tij.
Pas largimit si trajner, Rifat Rusi është zgjedhur anëtar I kryesisë së Federatës Shqiptare të Futbollit derisa sa është zëvendësuar pas dy vitesh.
Po ashtu ai ka shkruar disa artikuj studimorë për futbollin në revistën “Fiskultura e Sporti”, artikuj në gazetën “Sporti Popullor”, në “Pioneri” dhe në revistën “Buletini”, organ periodik që nxirrte Insituti I Shkodrës. Duke trajtuar tema krejtësisht për futbollin, ka marrë pjesë në të gjitha sesionet shkencore të zhvilluara në Tiranë dhe Shkodër.Për kontributin e dhënë në fushën teorike e në drejtim, Federata Shqiptare e Futbollit i ka akorduar titullin “Trajner shteti”- raporton shkodrasport.com.
