Në historinë e tij 149-vjeçare, çiklizmi si sport ka pasur disa sportistë të tmerrshëm që konkurrojnë jo vetëm në rrugë, por edhe në peloton (pistën) e famshme profesionale.
AlbanianSport.net do të sjellë për lexuesit në këtë rubrikë një radhitje të 10 sportistëve më të mëdhenj në historinë e çiklizmit botëror.
1- EDI MERKS – Kanibali
Për 10 vjet, Edi Merks mbizotëronte çiklizmin profesionist, ashtu sikurse disa atletë kanë shkruar historinë e sportit. Me emrin “Kanibal”, një nofkë e pazakontë, për mënyrën se si ai “hëngri” konkurrentët e tij me stilin e tij të pamëshirshëm, Merksi është cilësuar si më i madhi turneve “Grand Tour” dhe më i madhi i garave klasike që janë zhvilluar ndonjëherë.
Në një sport të mbushur me specialistë në epokën moderne, ne kurrë nuk mund të shohim një çiklist i cili është në gjendje të fitojë çdo garë të madhe në kalendarin vjetor, ashtu siç ka fituar në fakt, i pari dhe i vetmi, Edi Merks. Shumë njerëz, sidomos ata që janë të apasionuar pas ciklizmit, mund të kenë pretendime për këtë klasifikim të përpiluar këtu.
Natyrisht, secili ka shijet e veta, por radhitja në 10-shen më të mirë është bazuar në kritere të forta që ka vendosur vetë federate botërore e ciklizmit, dhe njëherësh impaktiq ë kanë pasur sportistët në kohë të ndryshme. Padyshim, Merks është një legjendar i pathyeshëm deri më sot.
2- BERNARD HINO (në origjinal: Bernard Hinault) – “Kalorës” i paepur dhe ngadhënjimtar i pashoq
Me 250 fitore si profesionist, 52 fitore në kronometër në garat e mëdha, 10 tituj “Grand Tour” dhe 5 fitore në klasiken njëditore të çiklizmit, është vërtet e mahnitshme që ka sërish një tjetër “kalorës” që ka arritur të kapërcejë atë që Hinoja ishte në gjendje të bënte në karrierën e tij të çiklizmit.
“Badger” (nofka e Hinos) ishte i njohur për stilin e tij agresiv dhe sulmues dhe ishte një sportist i plotë i cili nuk kishte dobësi në biçikletë. Ai ishte gjithashtu i vetmi “kalorës” përveç Merksit, për të fituar çdo garë ku ka marrë pjesë dhe për t’u shpallur “kampion” në çdo lloj gare biçikletash që ka marrë pjesë.
Pra, si në fushë dhe në mal, si në gjelbërim dhe në shkretëtirë, si në shi dhe në thatësirë, si buzë detit ashtu dhe rrëzë malit. Ky çiklist mund të quhet edhe sportist universal i dyrrotakëve. Në vitin 1980 ishte Kampion i botës në garën e rrugës, dhe siç thamë, ai i ka fituar të gjithë “Grand Tours”-et.
3- FAUSTO KOPI – Kampioni i Kampionëve
Ai ka jetuar në një kohë të vështirë, por kjo nuk e ka penguar të jetë çiklisti më i mirë i kohës dhe një nga më të mëdhenjtë që kanë garuar ndonjëherë në këtë sport. Megjithëse nuk ishte në gjendje të konkurronte gjatë karrierës së tij për shkak të Luftës së Dytë Botërore, “Il Campionissimo” (Kampioni i Kampionëve) ende pretendoi fitoren e 7-të në “Grand Tours”, konkretisht në “Xhiron e Italisë”, fitues i 5-fishtë, një rekord për të, si dhe dy herë fitues i “Turit të Francës”.
Ajo që i jep Fausto Kopit avantazh mbi disa prej të tjerëve në këtë listë, megjithatë, ishte rrumbullakosja e trofeve të tij, domethënë fitoi gjithçka që i doli para, duke mos u kursyer në asgjë dhe duke lënë emrin e tij në librin e historisë së ciklizmit botëror. Kjo pasi ai fitoi Kampionatin Botëror të Rrugëve, “Paris Roubaix”, “Milan-San Remo” (3 herë) dhe Turin e Lombardisë 5 here, për të shkuar në 9 fitore në total në Klasiket një-ditore. Për nga arritjet, vetëm dy çiklistë kanë mundur t’i thyejnë shifrat e Fausto Kopit.
4- XHEK ANKETIL – Një francez triumfator
Në vend të katërt kemi përzgjedhur një francez, një sportist të lindur për garat me dyrrotakët. Dhe në fakt, çiklisti i parë në histori për të fituar “Turin e France”, plot 5 herë, bie menjëherë në sy, francezi Xhek Anketil, ishte gjithashtu i pari që fitoi të 3 “Grand Tours” – duke përfshirë dy triumfe në “Xhiron e Italisë”. Në ditën e tij më të mirë, Anketil njihej si më i madhi në botë i kohës së tij.
Duke marrë madje 9 herë rekordin e “Grand Prix des Nations”. Të gjitha kanë ndodhur me këtë sportist sepse Anketil ka fituar 200 gara rrugore, dhe 8 “Grand Tour”-e. Me plot gojën mund të thuhet se ai krahasohet me legjendarin Merks dhe Bernard Hino dhe është i denjë për librat e rekordeve. Një çiklist që nuk do të shihet për së shpejti në garat e rrugëve.
5- FELICE XHIMONDI – Çiklisti që nuk la garë pa fituar
Një nga kampionët më të mëdhenj italianë të të gjitha kohërave, Xhimondi është një nga 3 çiklistët e historisë që i ka fituar të gjitha në karrierën e tij, përfshi “Turin e Francës”, “Xhiron e Italisë”, “Vueltën e Spanjës”, “Kampionatet Botërore të Rrugëve” dhe “Paris- Roubaix”.
Kampion gjithandej, i padiskutuar, dhe Xhimondi është gjithashtu i vetmi italian që fiton çdo “Grand Tour” dhe serisë së tij të fitoreve madhështore u shtohen dy “monumente” siç janë gara Milano-San Remo në vitin 1974, si dhe Turin e Lombardisë në vitin 1966 dhe 1973.
Referuar specialistëve dhe studiuesve të historisë së çiklizmit, Xhimondi mund të cilësohet si sportist që nuk ka lënë gjë pa fituar nga aktivitetet që kanë qenë në kalendarin e ndonjë federate çiklizmi në Evropë. Nëse nuk do të kishte garuar në një kohë me Merksin legjendar, atëherë Xhimondi do të kishte qenë padyshim numri një i kësaj liste me çiklistët më të famshëm të të gjitha kohërave.
6- MIGUEL INDURAIN – Kronometri kishte një “mbret”
Në mesin e individëve më të mëdhenj të ciklizmit, si një prej fituesve më të mëdhenj të të gjitha kohërave, Indurain fitoi 8 herë në 10 gara të “Turin e Francës”, ndërsa e fitoi këtë veprimtari 5 herë radhazi midis viteve 1991-1995 dhe rekordi i tij u thye më pas nga Armstrongu me 7 tituj radhazi. Indurain ka lënë nam me garën e vitit 1992, ku pati një rivalitet që s’mund të përshkruhet për punë minutash me Lorent Fignon.
Duhet thënë se Indurain ka fituar dy herë edhe “Xhiron e Italisë” si dhe një titull botëror në vitin 1995. Shumë vetë mund ta vënë në diskutim renditjen e tij në këtë listë, por arritjet e Indurainit janë të tilla që eklipsojnë edhe emra shumë të mëdhenj të çiklizmit botëror. Aftësia e tij në garën e kronometrit por edhe në rrugë të tjera me cilësi të ndryshme, si dhe garat e gjata e sfilitëse, kudo, ai ka treguar maturi të paparë dhe suksese të jashtëzakonshme.
7- XHINO BARTALI – Një çiklist i papërsëritshëm
Megjithëse Fausto Kopi mori më të mirën nga Bartali më vonë në karrierën e tij, nuk ka dyshim se radhët e yjeve të çiklizmit italian futen mes të mëdhenjve të të gjitha kohërave. Bartali ishte çiklist i parë për të fituar “fanellën e verdhë” dhe “mbretin e maleve” në “Turin e Francës” (1938) – pastaj e bëri atë përsëri 10 vjet më vonë.
Gjithsej, Bartali fitoi 170 gara, duke përfshirë dy trofe të “Turit të Francës”, si dhe 3 herë “Xhiron e Italisë”, 4 herë fitoi Milano-San Remo, 3 herë Turin e Lombardisë dhe 7 herë të tjera “xhiron malore”. Përfundimisht, një nga çiklistët më të mëdhenj të të gjitha kohërave dhe një sportist fenomenal i dyrrotakëve që nuk do të përsëritet më.
E vërteta është se italianët kanë peshë të madhe në çiklizmin botëror.
8 – LENS ARMSTRONG – Mes triumfeve dhe damkës së dopingut
Dopingu në sport është një njollë e zezë për meritën, barazinë dhe drejtësinë sportive. Kush përdor doping duhet përjashtuar, madje duhet urryer. Lens Armstrongu është një prej tyre, edhe pse ai nuk u kap me doping në gara asnjëherë. Gjithmonë ka pasur dyshime se Lens Armstrong merrte medikamente që rrisnin paraqitjen e tij, medikamente të palejuara, por zyrtarisht ai nuk pati asnjëherë raport pozitiv në testet antidpoping.
Por një ditë të bukur, si rrufe në qiell të hapur, Armstrong u “rrëfye dhe pranoi se rezultatet e tij kishin qenë nën efektin e substancave. Për të gjithë ata që e kishin adhuruar kjo ishte një goditje fatale, e pamerituar. Mashtrimi paska kapur nivelet më të larta të sportit. Megjithatë, përtej kësaj teme, e cila me kohën do të zbardhet, duhet pranuar se amerikani Lens Armstrong është ndoshta çiklisti më i madh i të gjitha kohërave.
Mund ta urresh atë pafundësisht, por duhet të pranosh se kishte një dhunti të pashpjegueshme për këtë sport. Duhet pranuar se Lens Armstrong i ka mposhtur të gjithë, madje dhe të pamposhturit. Në një botë ku rezultati i pastër është thjesht teorik, sepse herët apo vonë të gjithë dalin që kanë përdorur stimulant, duket se Armstrongun do ta “lajë” koha. Nuk ka ndodhur ndonjëherë dhe vështirë se do të ndodhë për së shpejti që një çiklist të fitojë 7 herë radhazi “Turin e Francës”.
Ai ka fituar gjithashtu një kampionat botëror dhe një medalje të bronztë olimpike në Lojërat verore të Sidnejit në Australi në vitin 2000.
9- MARK KAVENDISH – Thyerësi i të gjitha miteve
Me 48 fitore në “Grand Tours”, Kavendishi ndjek vetëm Mario Çipolini (57) për numrin e fitoreve si “sprintier”. Mendimi ynë është se ai do ta kalojë këtë numër deri në kohën kur ai ta ketë lënë sportin dhe kur të shtohen në arritjet e tij edhe 30 fitore në “Turin e Francës” (që ndjek vetëm Merksin), fitoren e tij në Kampionatin Botëror në vitin 2011, fitoren e tij në 2009 në Milano-San Remo dhe klasifikimi i pikëve të tij fiton në “Xhiron e talisë”, “Turin e Francës”dhe “Vueltën”, është e vështirë të debatosh kundër Kavendish, sepse në të vërtetë ai është sprintieri (i çiklizmit) më i madh që ka parë sporti ndonjëherë. Me ritmin e tij, ai mund të thyejë të gjitha mitet e këtij sporti.
10- MARIANË VOS – Një çikliste femër që nuk la gjë pa fituar
Përfshirja e një femre në këtë listë me 10 çiklistët më të mirë të historisë duket sa e çuditshme aq dhe intriguese. Pa dyshim, Vos është çiklistja më e mirë në gjininë e femrave. Ajo është një kampione botërore në çdo disiplinë nga garat malore, në “çiklokros”, e fundit nga të cilat ajo fitoi shtatë tituj botërorë. Në rrugë, Vos fitoi medaljen e artë në Olimpiadën e vitit 2012 dhe është një kampione e trefishtë e Garës Botërore të Rrugës.
Duhen shtuar në fitoret e saj të shumta në kategorinë e femrave edhe turnetë një-ditore dhe “Xhiro e Italisë për Femra”, dhe kjo është arsyeja pse ajo është parë dhe është konsideruar kryesisht si “Edi Merksi” në çiklizmin e femrave. E vetmja gjë që mban mbrapa saj nga lëvizja e kësaj liste është numri i kufizuar i garave të profilit të lartë, sepse Marianë Vos është çikliste që konkurron me burrat, për pasojë asnjë nga femrat nuk i afrohet rezultateve të saj.
